इतिहास

वसईवर पोर्तुगीजांचे अधिराज्य होते; पेशवाईत चिमाजी अप्पांनी तेथील सत्ता संपुष्टात आणली.
१९४२ च्या ‘चले जाव’ आंदोलनात पालघरने महत्त्वाची भूमिका बजावली.
सातपाटी, नांदगाव, पालघर, मुरबे व शिरगाव येथील पाच हुतात्म्यांच्या स्मरणार्थ पालघर शहरात हुतात्मा चौक उभारण्यात आला आहे.
जव्हार येथील राजे मुकणे यांचे संस्थान, त्यांचा ऐतिहासिक राजवाडा आजही इतिहास सांगतो.

सांस्कृतिक वारसा

जिल्ह्यात वारली, कातकरी, मल्हार कोळी इत्यादी आदिवासी जमाती राहत आहेत.

वारली चित्रकला – ११०० वर्षांचा वारसा, निसर्गरंग, तांदुळ पीठ आणि बांबू काडीने साकारलेली कला
तारपा नृत्य – आदिवासींच्या सामूहिक सांस्कृतिक परंपरेचे प्रतीक

घटक	तपशील
एकूण क्षेत्रफळ	४६९६.९९ चौ. कि.मी.
तालुके	पालघर, वसई, डहाणू, तलासरी, वाडा, विक्रमगड, मोखाडा, जव्हार
नद्या	वैतरणा, उल्हास, देहर्जे, पिंजाळ, सूर्याव, तानसा
पर्जन्यमान	२०००–३५०० मि.मी.
प्रमुख धरणे	देहर्जे, तानसा, कवडास, धामणी, वांद्री, सूर्य

जिल्ह्यात जंगलपट्टी, बंदरपट्टी आणि पठारी प्रदेश अशा तीन भौगोलिक पट्ट्यांमध्ये वेगवेगळे उद्योग विकसित झाले आहेत.

डोंगराळ भाग: (जव्हार, मोखाडा, विक्रमगड) — भात, नागळी शेती; गौण उत्पादन: मध, लाख, लाकूड, औषधी वनस्पती
बंदरपट्टी: (सातपाटी, दांडी, नायगाव, अर्नाळा, चिंचणी, बोर्डी) — मासेमारी, कोळंबी संवर्धन, चंदेरी पापलेट
औद्योगिक क्षेत्रे: एमआयडीसी, तारापूर, बोईसर, वसई–विरार

एकूण: ५७५७ लघु उद्योग, १८८३ अस्थायी उद्योग, ४२७ मोठे/मध्यम उद्योग

नैसर्गिक, ऐतिहासिक व धार्मिक पर्यटन स्थळे:

समुद्रकिनारे: केळवा, डहाणू, बोर्डी, अर्नाळा, माहिम, शिरगाव
जव्हार: दाभोसा धबधबा, छोटा महाबळेश्वर
ऐतिहासिक: अर्नाळा किल्ला, केळवा समुद्रातील किल्ला, गंभीरगड, काळदुर्ग, कमाणदुर्ग, जव्हार राजवाडा
धार्मिक: जीवदानी माता मंदिर (विरार), शितला देवी (केळवा), महालक्ष्मी देवी (डहाणू), इस्कॉन मंदिर, सेंट पीटर्स व सेंट जेम्स चर्च, गौशिया मस्जिद (वसई)